Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı nedir? 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca işçi sayılan kişilerin, belli şartlar dahilinde işten ayrılmaları durumunda işçinin hak kazanacağı ve çalışanın çalıştığı her 1 yıl için 30 günlük giydirilmiş brüt ücrettir. Kıdem Tazminatı Hesaplama linkinden kıdem tazminatınızı kolay ve hızlı bir şekilde hesaplayabilirsiniz

Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Koşulları – Kıdem Tazminatı Şartları

Kıdem Tazminatına hak kazanılması için, iş akdinin 4857 sayılı İş Kanunu’nda gösterilen sebeplerden biri nedeniyle sona erdirilmesi gerekmektedir. İşçi veya işveren feshinde hangi durumlarda kıdem tazminatına hak kazanılacaktır?

İş Kanunu Uyarınca İşçi Sayılan Kişiler

Bu Kanun uyarınca işçi sayılan kişiler bir işverenin bakım ve gözetimi altında ona hizmet akdi ile bağlı çalışan kişilerdir. Hizmet akdi ise temelinde işçinin işverenine bağlı, belirli bir işi görme karşılığında işverenin ücret ödeme borcunu doğuran bir sözleşmedir.

Kıdem Tazminatı Hesaplama Formülü

Kıdem tazminatı hesaplama formülü kural olarak çalışanın çalıştığı yıl süresinin 30 günlük giydirilmiş brüt ücret ile çarpılmasıdır.

İşverenin Feshetmesi Durumunda Kıdem Tazminatına Hak Kazanılması

Temel kural işverenin iş sözleşmesini fesih halinde işçinin kıdem tazminatına hak kazanmasıdır. Ancak bazı hallerde işveren sözleşmeyi feshetse dahi işçi kıdem tazminatı alamayacaktır. Bunlar İş Kanununda Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırılık olarak belirtilen hallerdir.

İşçinin sözleşme kurulurken işverenini yanıltması durumunda işçi kıdem tazminatı alamaz:

İş akdinin yapıldığı esnada iş için esaslı nokta teşkil eden hususlarda işçinin kendinde bulunmayan vasıflar hususunda işvereni yanıltması veya işçinin doğru olmayan, gerçeğe aykırı beyanlarda bulunması halinde işçi işverenini yanıltmış olacaktır.

Böyle bir durumun güven ve dürüstlükle bağdaşmadığı açıktır. İşçinin kendinde bulunmayan vasıfları varmış gibi belirterek işverenini yanıltması halinde işverenin sözleşmeyi feshi haklı bir fesih olup işçinin kıdem tazminatı alamamasına neden olacaktır. Ancak bu yanıltma işin esaslı noktalarına ilişkin olmalıdır.

İşçi, işverenine veya aile üyelerine ‘’itibar’’ zedeleyici hareketler sergilemesi halinde kıdem tazminatı alamaz :

İşçinin, işvereni veya onun aile fertlerinden biri hakkında şeref ve namusuna dokunacak kelimeler söylemesi veya hareketler sergilemesi, işvereni hakkında şeref ve haysiyet kırıcı gerçeğe aykırı ihbar ve yakıştırmalarda bulunması durumunda kıdem tazminatı alamayacaktır. İşçinin bu davranışları karşısında Kanun koyucu işverenin feshini haklı görüp ona tazminatsız fesih imkanı tanımıştır.

İşçinin taşkın davranışlar sergilemesi karşısında kıdem tazminatı alamaz :

İşçi işvereninin başka bir işçisini taciz eder veya işverenine, onun ailesine veya işverenin bir başka işçisine sataşacak tutumlar sergiler yahut işyerine sarhoş veya uyuşturucu madde kullanarak gelir veya bu maddeleri işyerinde kullanırsa bu gibi tutumlarda bulunan işçilerin de kıdem tazminatı alamayacaklardır.

İşçinin işvereninin güven ve bağlılığını zedeleyici hareketlerde bulunması halinde kıdem tazminatı alamayacaktır:

İşçinin işvereninin güvenini kötüye kullanması, hırsızlık yapması veya meslek sırlarını başkalarıyla paylaşması işvereninin güvenini ve bağlılığını zedeleyecek hareketlerdendir. Bu gibi hallerde artık işçi kıdem tazminatı alamayacaktır.

İşçinin devamsızlıklarının kanunda öngörülen sürelerde olması halinde kıdem tazminatı alamayacaktır

İşçi izin almadan yahut haklı bir sebebi bulunmadan art arda 2 iş günü gelmez veya bir ay içinde herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü veya bir ayda 3 iş günü işine devam etmez ise işverenin devamsızlık nedeniyle sözleşmeyi feshi haklı bir neden olacak ve işçi kıdem tazminatı alamayacaktır.

Ancak işverenin tuttuğu devamsızlık tutanaklarından daha önce işçinin haklı fesih ile işten ayrıldığı durumlar bu durumdan müstesnadır ve işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

İşçi işine ehemmiyet vermemesi veya işine gerekli dikkat ve özenini vermeyerek bir tehlikeye veya zarara neden olması hâlinde kıdem tazminatı alamayacaktır.

İşçinin yapmak zorunda olduğu görev ve sorumlulukları kendisine hatırlatıldığı halde ısrarla yapmamaya devam etmesi kıdem tazminatı almasını engelleyecektir. Veyahut işçinin isteyerek veya boşlaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, iş yerinin malı veya orada bulunan eşyaları otuz günlük ücreti kadar ödeyemeyecek tutarda hasar vermesi veya kayba uğratması halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanamayacaktır.

İşçinin cezası ertelenmeyen 7 günden fazla hapis cezasına çarptırılan bir suç işlemesi halinde de işveren iş sözleşmesini tazminatsız feshedebilecektir.

Kıdem İhbar Hesaplama

kıdem ve ihbar tazminatı hesaplama işlemlerinizden ihbar tazminatı hesaplama işlemi için İhbar Tazminatı Hesaplama Formunu kullanabilrsiniz.

İşçinin İş Akdini Feshetmesi Halinde Kıdem Tazminatı

İşçi kendi isteğiyle iş akdini feshederse temel kural kıdem tazminatına hak kazanamayacak olmasıdır. Ancak haklı nedenlerle işçinin iş sözleşmesini feshetmesi halinde işçi kıdem tazminatı alabilecektir. Yani belli durumlarda işçi kendi istifa etse dahi bu durum haklı fesih sayılacak ve kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

1- İşçi Sağlık Problemi Nedeniyle Sözleşmeyi Feshederse Kıdem Tazminatına Hak Kazanacaktır:

Yapılacak işin özelliğinden kaynaklanan nedenle işçinin hayatı veya sağlığı için tehlike arz ederse işçinin bu gibi halde sözleşmeye devam etmesi beklenemez ve böyle bir fesih işçi açısından haklı fesih sebebi oluşturacak ve kıdem tazminatı alacaktır.

İşçinin devamlı yakın irtibat kurduğu işveren yahut başka işçi bulaşıcı bir hastalığa tutulabilir. İşçinin bu durumda da feshi yaşam hakkının kutsallığı gerekçesiyle kıdem tazminatı almasını sağlayacaktır.

2- İşçi Ahlak Ve İyi Niyet Kurallarına Aykırılık Halleri Nedeniyle Sözleşmeyi Feshederse Kıdem Tazminatına Hak Kazanacaktır

Yukarıda işverenin sözleşmeyi feshini haklı kılan ve işçinin kıdem tazminatı alamamasına neden olan Ahlak Ve İyi Niyet Kurallarına Aykırılık Hallerini işveren gerçekleştirirse bu durumda fesih işçi için haklı olacak ve kıdem tazminatı alacaktır. Bu hallerden yukarıda olmayanlara ek olarak şunlar söylenebilir :

İşveren işçisine cinsel tacizde bulunursa işçi sözleşmeyi feshederek tazminata hak kazanacaktır.
İşveren çalışana veya aile fertlerinden birine sataşır – onlara gözdağı verirse, veya işçiyi veya aile fertlerinden birisini yasaya karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, veya çalışana ve aile fertlerinden birine karşı hapsi gerektiren suç işlerse,
İşçi işyerinde bir başka işçi veya 3. Bir kişi tarafından tacize uğrar bunu işverenine söylediği halde gerekli önlemler alınmazsa bu durumda işçiden o işyerinde çalışmaya devam etmesi beklenemeyeceğinden feshi haklı görülerek kıdem tazminatı alabilecektir.
Ücret ile ilgili meseleler;
İşveren işçinin ücretini kanuna veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap etmez veya ödemezse,
Ücret, parça başı ya da yapılacak iş miktarı uyarınca kararlaştırılır da işverenin çalışana yapabileceği miktar ve tutardan az iş vermesi, aradaki ücret farkının ödenerek çalışanın eksik aldığı ücret ödenmez, veya çalışma koşulları uygulanmaz ise çalışanın kıdem tazminatı hakkı doğacaktır.

3- Zorlayıcı Sebeplerin Varlığı Halinde İşçi Kıdem Tazminatı Alacaktır :

Zorlayıcı sebeplerden kasıt ise, işçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek sebeplerin ortaya çıkması halidir.

İşçi askerlik görevi sebebi ile işten ayrılırsa kıdem tazminatını alabilecektir.
Kadın işçi ise, çalışırken evlenmiş ise bir yıl içinde işinden ayrılması durumunda kıdem tazminatını alabilecektir.
İçinin emeklilik nedeniyle kıdem tazminatına hak kazanması :

İşçi emeklilik şartlarını sağlıyor ve ilgili kuruma başvuruda bulunmuş ise kıdem tazminatı alabileceği gibi 15 yıllık sigortalılık ve 3600 prim gün sayısını tamamlayarak da işten ayrılması halinde kıdem tazminatı alabilecektir.

İşçinin ölümü halinde (varisleri) kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
İş sözleşmesinin esaslı koşullarında değişiklik halinde işçi kıdem tazminatı alacaktır: