Trafik kazaları neticesinde hasar almış araçlar en iyi şekilde onarılsa dahi TRAMER kayıtlarına hasarlı araç sıfatıyla kaydedilmekte ve bu sebeple araç değer kaybına uğramaktadır. Değer kaybı, aracın, orijinal değerinde bir düşüş yaşanması şeklinde tanımlanabilmektedir.^Araç değer kaybı hesaplama işlemi aşağıda anlatılmaktadır.
Araç Değer Kaybı Nedir?
Araç değer kaybı, kaza yapmış bir aracın, bu kaza neticesiyle hasara uğraması sonucu ikinci el araç piyasası fiyatının değer kaybetmesi durumunu ifade eder. Hasar almış bu araç kusursuz bir onarıma alınmış olsa dahi aracın satış fiyatı kazasız satış fiyatına kıyasen daha düşük olacak ve kazanç kaybı meydana gelecektir.
Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır?
Araç değer kaybının hesaplanmasında göz önünde bulundurulması gereken tek bir husus bulunmamakta, ancak dikkat edilecek bazı noktaların baz alınması ile ortalama bir hesap elde edilmektedir. Aracın değer kaybı hesaplanırken ilk olarak üzerinde hesaplama yapılacak aracın hasar geçmişine bakılır ve hasarın durumu ve büyüklüğü dikkatle incelenir. Bu noktada aracın kilometresi, markası, modeli, donanımı, aracın yaşı ve üretim tarihi önemli kriterleri teşkil etmektedir. Hesaplama yapılırken mutlaka aracın kaza öncesindeki nakit değeri, trafiğe çıkış tarihi ve aracın onarım yeri incelenecektir. Bununla birlikte araçtaki hasarın durumu ve ciddiyeti, hasarın ortaya çıkma sebebi ve şekli dikkate alınmalıdır.
Araç değer kaybı hesaplamada etkili olacak unsurları maddelemek gerekirse şöyle bir liste yapılabilir;
- Aracın üretim yılı
- Aracın hasar geçmişi ve niteliği
- Aracın Kilometresi
- Marka ve model bilgisi
- Trafiğe çıkış tarihi
- İkinci el değeri
- İşlem gören parça sayısı
- Değişen parçaların önemi
- Onarım yapan yerin yetkili servis olup-olmaması
- Boya işlemi
Araç Değer Kaybı Hesaplamasında Zamanaşımı
Araç değer kaybının hesaplanmasında birçok koşul olmakla birlikte zamanaşımı dikkat edilmesi icap eden en önemli hususlardan birini teşkil etmektedir. Tazminat isteminde bulunulabilmesi için kazanın en geç iki yıl önce gerçeklemiş olması gerekir. İki yıldan daha uzun bir süre geçmesi durumunda araç değer kaybı için kusuru bulunmayan tarafın başvuru yapabilme hakkı ortadan kalkmaktadır. Yani araç değer kaybının zararını tazmin talebinde bulunulabilmesi 2 yıllık zamanaşımı süresine tabi kılınmıştır.
Aracın değer kaybına uğraması halinde zamanaşımı süreleri içerisinde başvuruda bulunulabilmesi için meydana gelen kazada yüzde yüz kusurlu taraf olunmaması, kaza sonrası gerekli trafik kazası tespit tutanağının tutulması ve aracın hasarının onarılmış olması da diğer koşulları oluşturmaktadır.
Araç değer kaybı davası kime açılır?
Kasko şirketlerinin araç değer kaybını karşılamaması sebebiyle araç değer kaybı davası kazaya sebebiyet veren kişinin kendisine karşı açılmaktadır. Değer kaybının tazmin edilmesi bakımından aracın kaza anındaki sürücüsü ve ve ruhsat sahibinin farklı olması halinde iki seçenekten birine dava açılabileceği gibi araç sürücüsü ve ruhsat sahibi birlikte sorumlu tutulmak suretiyle de dava açılabilmektedir. Araç değer kaybı davası aracın değer kaybının tespitine yönelik olarak açılır. Bu davanın hukuki dayanağını Türk Borçlar Kanunu’nun 122. Maddesi teşkil etmektedir. Bu madde doğrultusunda ispat yükümlülüğü davalıda bulunmaktadır. Diğer bir deyişle karşı taraf kazada kusursuz olduğunu iddia ediyor ise kusuru bulunmadığını ispat etmelidir. Şayet kusursuzluğunu ispat edemiyorsa araçta oluşan değer kaybını ödemekle yükümlü olacaktır.
Dava sürecinde araçta meydana gelen hasarın miktarının tespiti talep edilebileceği gibi aracın tamiratı bakımından gerekli olan karşılık ve araçtaki hasar sebebiyle uğranan zararlar da karşı taraftan talep edilebilmektedir. Şayet araç kiralık ise ayrıca ulaşım giderleri de karşı taraftan istenilebilecekler içerisinde bulunmaktadır.
Araç değer kaybı davasında tahkikat aşaması süreci nasıl işlemektedir?
Maddi hasarlı bir trafik kazası nedeniyle aracın değer kaybetmesi halinde kazadaki kusur oranına göre araç değer kaybı tazminatı davası açılması gerekmektedir. Örneğin kazaya neden olan ve yüzde yüz kusurlu olan araç sahibi tarafınca açılan dava reddedilecektir.
- Dava süreci ortalama olarak 9 ay ila 2 yıl arasında neticelenmektedir.
- Aracın uğradığı hasar sebebiyle kullanılamaması ve başka bir araç kiralanması durumunda kira bedeli, aracın ticari biri araç olması halinde ise kullanılamayan bu sürede mahrum kalınan kar da talep edilmesi mümkün olan zarar kalemleri arasında yer almaktadır.
- Değer kaybının tazmin edilmesi bakımından araç sürücüsü ve ruhsat sahibi farklı kişiler ise ikisinden birine karşı dava açılabileceği gibi ikisi birlikte sorumlu tutularak da dava açılabilmektedir.
- Dava süresi içerisinde tarafların kazadaki kusurluluk oranları ve araçtaki değer kaybının tespiti için bilirkişi raporu alınır. Alınan bilirkişi raporu davanın akıbeti bakımından büyük önem taşımaktadır.
- Kaza sonucu hasara uğrayan aracın bu kaza öncesinde herhangi bir tarihte hasar kaydının bulunması durumunda yalnızca bu kazaya bağlı olarak değer kaybı meydana gelmesinin mümkün olmaması ve aracın eski tarihli bir kaza dolayısıyla değer kaybetmiş olması nedeniyle açılacak olan değer kaybı davası reddedilecektir. Bu sebeple dava açmadan önce mutlaka araçta kaza kaydının olup olmadığı ve parça değişiminin bulunup bulunmadığı dikkate alınmalıdır.
- Birçok sigorta şirketi kaza nedeniyle ortaya çıkan değer kaybını poliçe kapsamına dahil etmemektedir. Bu nedenle bu firmalar söz konusu kaybı karşılamamaktadır. Dava, kazada kusuru bulunan araç sürücüsüne veya ruhsat sahibine yöneltilecektir.
Araç Hasar Kaybının Tazmini İçin Gerekli Bilgi Ve Belgeler
- İlgili sigorta şirketine başvuru formu
- Değer kaybı talep edilen araca ilişkin hasar ekspertiz raporu
- İlgili hasar fotoğrafları
- Anlaşmalı kaza tespit tutanağı
- Zarar gören aracın ruhsat fotokopisi
- Sigortalı araç sürücüsünün sürücü belgesi fotokopisi
- Mağdur banka hesap bilgileri
- Mağdura ait T.C kimlik numarası/vergi numarası
- Sigortalı aracın ruhsat fotokopisi
Bu belgelerin yanında somut olayın gereklerine göre ek belge talep edilebilmesi mümkündür.
Hangi durumlarda araç değer kaybı alınamamaktadır?
- Başvurucunun kazada yüzde yüz kusurlu olması
- Aracın kilometresinin 163.000 km’ nin üzerinde olması
- Kazanın tek taraflı gerçekleşmiş olması
- Kazanın iki yıldan daha uzun bir süre önce gerçekleşmiş olması
- Basitçe giderilebilecek nitelikte bir hasarın mevcut olmadı
- Motosiklet kazaları
Yukarıdaki hallerde yargının aleyhe karar vermesi ve değişen bir durumun meydana gelmesi durumları hariç olmak üzere tazminat ödenmemektedir.
Değer kaybına uğramış aracın satılması halinde aracın eski sahibi tazminat talebinde bulunabilir mi?
Kazaya karışmış ve maddi hasara uğramış bulunan aracın sahibi, kazadan ve hasarın onarımından sonra söz konusu aracı satmış olsa dahi zararın sorumlularından veya sigorta firmalarından değer kaybı talebinde bulunabilmelidir. Çünkü en iyi şekilde onarılmış olsa dahi kaza sonucu hasara uğramış araç değerinin altında bir bedel karşılığı satılacaktır.
Araç Değer Kaybı Davasında Yargıtay Kararı Örneği
TC YARGITAY 4. HUKUK 2002/130 E.
…Tamamen onarılmış olsa bile kazaya uğrayan araba tahribatın izlerini taşıyacağından onarıldıktan sonra mübadele (rayiç) değerinin olaydan önceki mübadele değerinden az olacağının kabulü gerekir. Aracın onarılmış durumdaki değeri, ne kadar iyi onarılmış olursa olsun kural olarak aynı nitelikteki hiç hasara uğramayan araç değerinden düşüktür ve bu da cari değerinden kaybettirmektedir. Zararı tazminle yükümlü olan kimse, tazmin borcunu doğuran eylemin meydana gelmesinden önceki durumu iadeye mecburdur. Bu ilke, zarar, ister haksız eylemden doğsun, isterse sözleşmeye aykırı hareketten meydana gelsin, aynen uygulanır…