Medya Hukuku

Kitle iletişim araçları ile yayın yapan kuruluşların yapısına ilişkin kuralları düzenleyen medya hukuku, sektörle ilişkili sorunların çözümünde de başvurulan mercidir. Bu alana dahil edilen hizmetler arasında; sponsor sözleşmeleri, reklam sözleşmelerinin hazırlanması, yazılı, görsel ve işitsel medya organları ve diğer idari merciler nezdinde yürütülen hukuki ve cezai prosedürlerin takibi, medya organları üzerinden gerçekleşen her türlü onur kırıcı ve iftira içeren yayına karşı hukuk yollarının yürütülmesi sayılabilir.

Bu bağlamda yapılacak tekzip başvuruları, uğranılan zararın tazmininin sağlanması ve bu alanı kapsayan bir çok farklı konuda müvekkillerin hukuki menfaatlerinin korunması ihtiyacı, konusunda deneyimli hukuk büroları tarafından titizlikle yürütülür. İnterdisipliner bir niteliğe sahip olan medya hukuku, haber alma ve verme özgürlüğünün her iki taraf için de korunmasını sağlar.

Kitle İletişim Araçları İle Yapılan Yayınların Denetlenmesi Nasıl Olur?

Bu aşamada medya hukuku devreye girer. Haberleşme özgürlüğünün sınırlarının doğru tayin edilebilmesi için çalışan sistem; Medya alanında işlenen suçların kapsam ve cezalarını hukuki sorumluluklar çerçevesinde belirler.

Kamu hukukunun yanı sıra özel hukukla da ilgili olan alan, internet ve yazılı basında karşılaşılan sorunların çözümüne odaklıdır. Görsel, işitsel ve yazılı medya kuralları kendi içinde farklı dinamiklere sahiptir. Görsel ve işitsel medya alanında kurumların hukuki ve mali yapısı inceleme altına alınırken yükümlü olunan yayın ilkeleri gibi konular da düzenlemeye alınır. Yayın organlarının idari denetimini yapan RTÜK işleyişi konusunda da bilgilendirme ve yönlendirme yapan medya hukuku, günümüzde en çok ihtiyaç duyulan alandır.

Basın ve Medya Hukuku

İnsanların her zaman ilgisini çeken bu alan, teknolojide yaşanan gelişmelerle kendine farklı kanallarda da yer açmıştır. İnternet kullanımının artmasının yanı sıra sosyal medyadan gazete okuma ve video seyretme ihtiyacında da artış gözlenmektedir. Günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası olan platformlar, basın ve medya hukukunun ayrılmaz bir parçasıdır. Toplumun ihtiyaçlarına göre şekillenen süreç, kitle iletişim araçlarından gereken verimliliğin alınması için özenle şekillendirilmektedir.

Medya hukuku kapsamında hem haber verme özgürlüğü, hem de medya şirketlerinin idare ile ilişkisinde yaşanan sorunlara çözüm aranır. ve medya yoluyla işlenen suçlar gibi niteliği itibariyle kamu hukukuna dahil kurallar hem de medya alanına has sözleşme ilişkileri, medya alanındaki eylemlerden doğan tazmin sorumluluğu gibi özel hukuka dahil kurallar bir arada yer almaktadır.

Medya Hukukunun İçeriği

Çalışma ve çözüm üretimine geçmeden önce medya hukukunun içeriği tespit edilmelidir. Kendine has kuralları olan sistemde uygulamalar kurumların yapısına göre değişiklik gösterebilir. Medya hukukunda geçerli olan mevzuatlar medya alanına göre çeşitlenir. Her alanda kendine has dinamikler devreye alınmalı ve hukuki çözüm önerileri bu kapsamda uygulamaya alınmalıdır.

• Genel hukuk kuralları medya hukukunu da ilgilendirir.
• İletişim ve basın özgürlüğüne ait ilkeler genel hukuk kurallarıyla uyumlu olmalıdır.

Bu açıdan bakıldığında; Anayasal ve iç hukuka dahil edilmiş uluslararası mevzuatlar, iletişim ve basın özgürlüğü konusunda da geçerlilik gösterir. Görsel ve işitsel medya sorumlulukları 3984 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun çerçevesinde düzenlenmiştir.

Basın ve Medya Hukuku Hizmet İçerikleri Nelerdir?

Halka bilgi vermekle yükümlü olan radyo ve televizyonların uymak zorunda oldukları yayın ilkeleri ve bu ilkeler çerçevesinde yayın yapılıp yapılmadığıyla ilgili idari denetimi Radyo Televizyon Üst Kurulu gerçekleştirir. Bu kurulun yapısına göre;

• Radyo televizyon kurumlarının kuruluş şartları ve yapıları
• Radyo televizyon kuruluşlarına yayın ve frekans bandı tahsisi
• Her türlü yayın içeriği
• Yayınların düzenlenmesi
• Reklam kuralları ve
• Seçim dönemine ait özel uygulamalar, hukuki yaptırımlarla güvence altına alınmıştır.

TRT radyo ve televizyonları da yayın açısından bakıldığı zaman aynı kurallara tabidir. Buna rağmen; kurumun yapısı, kuruluş amacı ve işleyişi 2954 Sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanununda düzenlenmiştir.

Medya Hukuku Yönetmelikleri

Mevcut kanunların uygulanması çeşitli yönetmeliklerle desteklenir. Bu alanda medya hukuku alanına giren sorunların bir çoğu; medeni hukuk, borçlar hukuku, ceza hukuku ve idare hukuku kuralları ile de doğrudan ilgilidir. Görsel ve işitsel medya uyuşmazlıklarında da kullanılabilecek olan genel hükümler, kişiler veya kurumlar arasında yaşanan anlaşmazlıklarda da çözüm önerileri sunar.

Yazılı medyaya dair hükümler; 5187 sayılı Basın Kanunu ile düzenlenmiştir. Basın özgürlüğüne odaklanan uygulamalar, yayınların taşıması gereken içerikler hakkında da net bir çerçeve çizer. Yayınlardan kimlerin sorumlu olduğu, gerekli olması halinde düzeltme ve cevap hakkının nasıl kullanılacağı, basın yoluyla işlenen suçlardaki kuralları ve özellikle süreli yayınlara el konulması hususları Basın Kanunu ile düzenlenmiştir. Buradaki kurallar temel anlamda medya hukuku açısından özel nitelik taşımakla birlikte; medeni hukuk, idare hukuku, borçlar hukuku ve ceza hukuku ile de doğrudan ilişkilidir.

Basın ve medya hukuku hizmeti dendiğinde akla gelenler;

• Televizyon ve radyo kanallarına hukuki danışmanlık verilmesi
• Medya hukukuyla ilgili sözleşmelerin hazırlanması
• Medya organının faaliyetlerinin yürürlükteki mevzuata uygunluğunun sağlanması
• Hakaret içeren onur kırıcı içeriklere karşı hukuki danışmanlık ve
• Yazılı ya da görsel yayınları ilgilendiren maddi ve manevi zarar davalarının takibidir.

Alanında kaliteli ve güvenilir hizmet veren medya hukuku avukatları; medya araçları üzerinden yapılan yayını yakından takip ederek varsa olası sorunları tespit eder. İlandan hizmet ticaretine, eğlenceden oyun platformlarına kadar pek çok farklı sektörde verilen hizmetler, sıkı bir şekilde denetlenir. Yeni girişimlerin yapılandırılması ve finansmanı da medya hukuku kuralları kapsamında şekillenmelidir.

Tanıtım amaçlı advertorial ve açık reklamlar, mesafeli alım-satım sözleşmeleri, alt yapı hizmetleri ve standartları, abonelik sistemleri, süreli-süresiz kapatma kararları, kişisel verilerin korunması, erişim engelleme, yayın hakkı sahibi ilişkilerine dair her türlü uyuşmazlıkların çözümünde hukuki hizmet sunularak istenen sonuca ulaşılabilir.

Kullanıcı Alışkanlıklarına Göre Güncellenen Medya Hukuku

İletişim var olduğu sürece devam eden, ancak son yıllarda değişen tüketici ihtiyaçlarıyla yeniden şekillenmesi gereken medya hukuku, bireysel kullanıcıların haklarını korumakla kalmaz aynı zamanda kurumsal gelişimi de destekler. İnternetin hayatın her alanına girmesi ve alışkanlıklar üzerinde etkili rol oynaması, mevcut kuralların değişmesi gerekliliğini de ortaya çıkarmıştır.

Görsel veya işitsel medyadan kaynaklı her türlü uyuşmazlıkta konusunda uzman bir hukuk bürosu ve avukattan yardım alınarak sorundan az hasarla çıkılması hedeflenir. Kanunun tanıdığı haklar kadar uygulamaların devam edebilmesi de kişi veya kurumlara sunulan niteliklerle ilişkilidir. Kitle iletişim hukuku ile de direk alakalı olan medya hukuku iletişim faaliyetlerinin toplumsal örf ve adetlerle uyumlu olarak sürdürülmesine katkı sağlar.

• Haberleşme hakkı
• Fikrini açıklama
• Basın özgürlüğü
• Süreli ve süresiz yayın hakkı
• Basın haricinde hizmet veren kitlesel iletişim kanallarından faydalanma düzeltme ve cevap hakkı bu kapsamda değerlendirilir.

Kitle iletişim özgürlüğü, demokrasinin vazgeçilmez unsurları arasında sayılır. Anayasa tarafından koruma altına alınan bu hak, kişilerin ihtiyaç duyduğu iletişimi yapmasını ancak bu aşamada diğer kişi ve kurumların haklarının da savunulmasını sağlar. Bu alanda yaşanan her türlü hak ihlali ve uyuşmazlık halinde ilgili merci mahkemelerdir. Haberleşme özgürlüğünün bir diğer bireyin hakkını ihlal etmesi halinde kanunda uygun bulunan cezai hükümler devreye girer. Süreç içerisinde yönlendirici olan avukatlar, uyuşmazlıkların ortadan kalmasında etkili role sahiptir.